Mùi tàu được dùng cho rất nhiều món ăn khác nhau, có tác dụng làm tăng hương vị và giúp trang trí món ăn thêm phần bắt mắt. Dường như trong mâm cơm của gia đình Việt không thể thiếu đi loại rau đặc sắc này. Bên cạnh đó, loại rau gia vị này còn được ứng dụng để làm thuốc, tìm hiểu ngay sau đây.
Đôi nét về rau mùi tàu
Mùi tàu hay ngò gai có danh pháp khoa học là Eryngium foetidum, là cây dạng thân thảo, có chiều cao từ 15 đến 50cm. Lá cây có dạng đặc trưng, mọc từ gốc, hình mác, màu xanh đậm, thuôn dài và phần mép có răng cưa. Cây được dùng nhiều để làm ray gia vị chế biến món ăn.
Lá cây có đặc điểm là rộng dần về phía ngọn, có nhiều răng cưa hơn. Hoa thường có màu trắng sữa, cụm hoa bầu dục hoặc hình trụ, lá bắc của hoa hẹp, có từ 1-2 răng. Quả có hình cầu hơi dẹt, có nhiều hạt nhỏ khoảng 2mm bên trong. Khi hạt trưởng thành sẽ tự phát tán, mọc nên những cây con mới.
Tất cả bộ phận của mùi tàu đều có thể dùng được để làm rau gia vị chế biến hoặc sử dụng làm thuốc. Loài cây này được cho là có nguồn gốc bắt đầu từ châu Mỹ, mọc hoang tại vùng nhiệt đới và á nhiệt đới và có thể tự trồng để thu hoạch. Tại Việt Nam, có thể tìm thấy loài cây này mọc hoang ở nhiều nơi, đặc biệt ở vùng đồi núi ẩm mát như Lâm Đồng, Nghệ An…
Thu hoạch, sơ chế và bảo quản rau mùi tàu ra sao?
Người ta thường thu hái cây mùi tàu tươi và đem về dùng trực tiếp và có thể thu hoạch vào bất cứ thời điểm nào trong năm. Bên cạnh dùng trực tiếp, người ta còn đem về rửa sạch, để nguyên cây hoặc đem cắt nhỏ phơi khô trong bóng râm dùng như một dạng dược liệu.
Với ngò gai đã trải qua quá trình phơi khô, chỉ cần để trong một túi kín và bảo quản nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Lâu lâu nếu chưa dùng hết nên đem ra phơi lại để tránh bị mối hoặc ẩm mốc.
Cây mùi tàu có những công dụng gì?
Được sử dụng như một loại rau gia vị, loài cây này còn có nhiều lợi ích đó là:
Trị hôi miệng hiệu quả
Bởi loài rau mùi tàu này có mùi thơm rất đặc trưng nên có thể giúp nhanh chóng đánh bay được mùi hôi miệng. Bạn lấy một nắm lá đã phơi khô rồi đem sắc đặc, cho vài hạt muối vào. Sau khi đánh răng, đem nước này để súc miệng và làm sạch khoang miệng, thực hiện liên tục 1 tuần sẽ thấy mùi hôi khó chịu giảm đi nhanh chóng.
Điều trị tình trạng đầy hơi
Những người bị khó chịu do tình trạng khó tiêu, đầy bụng cũng có thể áp dụng bài thuốc từ mùi tàu. Dùng nhúm lá tươi đem đi thái nhỏ thành sợi rồi cho thêm chút gừng tươi đập dập sắc cùng, cho 3 cốc nước sắc đến khi còn 1,5 cốc, dùng uống 3 lần trong ngày.
Mùi tàu trị viêm kết mạc
Viêm kết mạc vùng mắt khiến người bệnh khó chịu, nóng rát, đau nhức, có thể áp dụng bài thuốc từ ngò gai. Dùng lá mùi tàu khô đem sắc lấy nước loãng rồi rửa với mắt hàng ngày.
Mùi tàu trị cảm cúm
Những người có hệ thống miễn dịch yếu thường bị cảm cúm, nhất là khi thời tiết biến đổi. Mùi tàu có tính hàn, nên có thể kết hợp cùng gừng, cúc tần, ngải cứu đem sắc nước uống, nên uống nóng mỗi ngày 2 lần rồi nghỉ ngơi, bạn sẽ cảm thấy dễ chịu hơn.
Trị mụn đỏ, mụn trứng cá
Trẻ em xuất hiện các nốt mụn đỏ, có thể lấy lá mùi tàu giã lấy nước rồi bôi lên chỗ mụn đỏ. Còn với người lớn nếu bị mụn bọc hoặc mụn trứng cá. có thể lấy nước cốt lá ngò gai rồi đem trộn cùng bột nghệ. Rửa mặt thật sạch rồi bôi hỗn hợp này lên mặt mỗi tối trước khi ngủ, để khoảng 30 phút rồi rửa sạch, bạn sẽ thấy nốt mụn xẹp xuống.
Long đờm hiệu quả
Khi bị cảm, sổ mũi, đờm thường mắc trong đường hô hấp gây ra sự khó chịu cho người bệnh. Bạn có thể dùng mùi tàu đem sắc lấy nước uống để giúp loại bỏ phần đờm ra ngoài khỏi cổ họng.
Mùi tàu hỗ trợ trị sỏi thận
Dùng cây mùi tàu để chữa sỏi thận được áp dụng phổ biến trong dân gian, rất an toàn. Bạn đem hơ lá trên lửa cho héo rồi bỏ vào ấm sắc đặc, chia làm 3 lần uống trong ngày và tốt nhất nên uống trước bữa ăn, hỗ trợ đào thải sỏi ra bên ngoài.
Hỗ trợ hạ cholesterol trong máu
Mùi ngò gai có khả năng hạ nhanh chóng cholesterol hiệu quả, người bị cao huyết áp nên dùng một nhúm mùi tàu khô rồi đem nấu trong nước lọc. Đến khi nước nguội là có thể đem ra uống hỗ trợ hạ nồng độ cholesterol hiệu quả, đặc biệt rất tốt cho quá trình lợi tiểu.
Cần lưu ý gì khi ăn mùi tàu?
Khi ăn lá mùi tàu, bạn cần phải lưu ý những điều đề cập dưới đây:
- Theo kinh nghiệm dân gian, phụ nữ mang thai không nên ăn loại lá này, có tác động không tốt.
- Những người có bệnh về đường tiêu hóa nên xay lá lấy nước uống hoặc sắc lên sẽ cảm nhận được công dụng hiệu quả hơn.
- Ngoài ra, trong lá của cây và hạt mùi tàu có chất kích ứng da, vậy nên những người thường xuyên tiếp xúc nên đeo găng tay, có cơ địa dị ứng dị ứng không nên dùng loại rau này.
- Những người bị bệnh hen suyễn, viêm phế quản, viêm phổi không nên dùng loại rau này.
Hướng dẫn trồng và thu hoạch mùi tàu đơn giản
Để trồng rau ngò gai tại nhà bạn có thể thực hiện theo những hướng dẫn sau:
Chuẩn bị dụng cụ, đất trồng, giống mùi tàu
Đầu tiên, để trồng cây chuẩn và đúng cách, bạn hãy chuẩn bị :
- Dụng cụ: Thùng xốp, chậu, khay hoặc đất vườn, khay nên đục lỗ sẵn để giúp cây thoát nước.
- Đất trồng: Cây mùi tàu có thể phát triển trên nhiều loại đất khác nhau, bạn có thể dùng đất trộn cùng với phân hữu cơ hoai mục, khử vi khuẩn trong đất với vôi.
- Giống: Có thể trồng từ hạt hoặc tác cây con, tại các siêu thị có bán hạt giống rất nhiều.
Trồng cây và chăm sóc
Hạt mùi tàu rất dễ trồng, bạn có thể gieo trực tiếp lên luống mà không nhất thiết phải ủ hạt. Khi gieo hạt xong, bạn phủ thêm một lớp rơm mỏng trên cùng để hạt nảy mầm nhanh hơn, tưới nước để giữ độ ẩm, trong khoảng 1 tuần hạt giống sẽ nảy mầm. Nếu trồng từ cây con, bạn trồng trực tiếp lên đất đã chuẩn bị trong vòng 10 ngày cây sẽ bén rễ nhanh chóng.
Đây là giống cây dễ sống, ít sâu bệnh, bạn chỉ cần chăm tưới nước và bón phân. Cây sống trong môi trường ưa ẩm, nên cần phải tưới nước thường xuyên, đảm bảo luôn đủ ẩm, nếu đất khô hạn, có thể khiến cho cây còi cọc và phát triển kém. Tuy nhiên, bạn cần phải có hệ thống chống úng nếu như có mưa to, kéo dài.
Về phân bón, sau khi hạt mùi tàu đã gieo được 2 tuần cần bón phân đợt đầu tiên, nên dùng phân hữu cơ như phân trùn quế, phân bò. Sau tầm khoảng 20 ngày lại bón phân và nên làm cỏ cho rau. Sau khoảng 2 tháng là có thể sử dụng, có thể để kéo dài từ 4 đến 6 tháng tùy thuộc vào mục đích sử dụng.
Có thể bạn quan tâm:
- Mắm nêm với các món ăn kèm dân dã nhưng hương vị khó quên
- Mắm ruốc – hướng dẫn cách chế biến mắm ruốc thơm ngon
Như vậy, bài viết đã tổng hợp đầy đủ thông tin về mùi tàu, công dụng và cách trồng rau tại nhà đơn giản. Đây là loại rau gia vị giúp tăng thêm hương vị của món ăn đồng thời là bài thuốc tốt để hỗ trợ điều trị nhiều bệnh khác nhau.
